Anayasa Mahkemesi, takipsizlikle sonuçlanan '25 Aralyk operasyonu'nda usulsüzlükler yaptyklary ve ?üphelilere kumpas kurduklary gerekçesiyle haklarynda soru?turma açylan Ystanbul Emniyet Müdürlü?ü Mali Suçlarla Mücadele ?ube Müdürlü?ünde görevli 5 ki?inin, 'kanuna aykyry olarak tutuklandyklary, kötü muameleye u?radyklary ve masumiyet karinelerinin ihlal edildi?i' gibi iddialaryna ili?kin bireysel ba?vurularyny 'kabul edilemez' buldu. Kararda çarpycy tespitler yer aldy.
![]() ![]() ![]() |
06.11.2015 18:15 Anayasa Mahkemesi (AYM), takipsizlikle sonuçlanan "25 Aralyk operasyonu"nda usulsüzlükler yaptyklary ve ?üphelilere kumpas kurduklary gerekçesiyle haklarynda soru?turma açylan Ystanbul Emniyet Müdürlü?ü Mali Suçlarla Mücadele ?ube Müdürlü?ünde görevli 5 ki?inin, "kanuna aykyry olarak tutuklandyklary, kötü muameleye u?radyklary ve masumiyet karinelerinin ihlal edildi?i" gibi kimi iddialara ili?kin bireysel ba?vurularyny "kabul edilemez" buldu.
Eski Ystanbul Mali Suçlarla Mücadele ?ube Müdürü Yakub Saygyly ile Mehmet Fatih Yi?it, Mehmet Habip Kunt, Ybrahim ?ener ve Kazym Aksoy'un bireysel ba?vurularyna ili?kin karar, Resmi Gazete'de yayynlandy.
Kararda, "kamuoyunda '25 Aralyk operasyonu' olarak isimlendirilen Ystanbul Cumhuriyet Ba?savcyly?ynyn soru?turma evrakynyn hazyrlanma a?amasynda Ystanbul Emniyet Müdürlü?ü Mali Suçlarla Mücadele ?ube Müdürlü?ünde rütbeli personel olarak çaly?an" ba?vurucularyn daha sonra, ba?savcyly?yn "görevi kötüye kullanma, resmi belgede sahtecilik, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini ortadan kaldyrmaya veya hükümetin görevini yapmasyny kysmen ya da tamamen engellemeye te?ebbüs, casusluk ve gizlili?in ihlali" suçlaryndan 1 Eylül 2014'te gözaltyna alyndyklary belirtildi.
Ba?vurucularyn, sonraki günlerde "Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini ortadan kaldyrmaya veya hükümetin görevini yapmasyny engellemeye te?ebbüs" suçundan tutuklandyklary hatyrlatylan kararda, ba?vurucularyn, "gözalty i?leminin kanuna ve do?al hakim ilkesine aykyry oldu?u, tarafsyz ve ba?ymsyz olmayan mahkemece tutuklandyklary, tutuklanma gerekçelerinin yeterli olmady?y, haklaryndaki suçlamalara ili?kin bilgi verilmeden, avukat hakky fyrsaty tanynmadan ve haklary okunmadan gözaltyna alyndyklary, gözalty ve tutuklamaya kar?y etkili ba?vuru yolu bulunmady?y, ayrymcyly?a ve gözaltynda kötü muameleye u?radyklary ve masumiyet karinelerinin ihlal edildi?i" iddialaryyla bireysel ba?vuruda bulunduklary kaydedildi.
Kararda, ba?vuranlardan Yakub Saygyly'nyn gözaltynda kötü muameleye maruz kaldy?y iddiasyyla ilgili Ystanbul Cumhuriyet Ba?savcyly?yna ve Ystanbul Valili?ine müracaatlarynyn sonucunu beklemeden bireysel ba?vuruda bulundu?u, di?er ba?vurucularyn ise ayny ?ikayetleriyle ilgili ba?vuru yollarynyn tüketildi?ine dair bilgi ve belge sunmadyklary bildirildi ve "ba?vuru yollarynyn tüketilmemesi nedeniyle ba?vurularynyn kabul edilemez oldu?una oy birli?iyle karar verildi?i" kaydedildi.
Ba?vurucularyn, "hangi suçlamayla gözaltyna alyndyklaryny ö?renmeden, avukat hakky fyrsaty tanynmadan ve haklary okunmadan gözaltyna alyndyklary" iddialarynyn da "kabul edilemez oldu?u" bildirilen kararda, buna ili?kin ?unlara yer verildi:
"Ba?vurucularla ilgili yakalama tutanaklarynda yasal haklarynyn kendilerine okundu?u, avukatla görü?me tutanaklarynda ise isnat edilen suçlaryn belirtildi?i ve bu tutanaklaryn ba?vurucularca imzalandy?y görülmü?tür. Açyklanan nedenlerle ba?vurucularyn haklaryndaki suçlamalar ve haklary bildirilmeden, avukat hakky tanynmadan gözaltyna alyndyklary yönündeki iddialarynyn 'açykça dayanaktan yoksun olmasy' nedeniyle, ba?vurunun, di?er kabul edilebilirlik ?artlary yönünden incelenmeksizin kabul edilemez oldu?una karar verilmesi gerekir."
Kararda, üyelerden Erdal Tercan'yn bu görü?e katylmady?y belirtildi.
-"Suçun i?lenmi? olabilece?ine ili?kin ciddi belirtilerin varly?y..."-
Kararda, gözaltyna alynma i?leminin hukuka aykyry oldu?u, kuvvetli suç ?üphesi ve tutuklama nedeni bulunmaksyzyn ba?vurucularyn tutuklandyklary iddiasynyn da "açykça dayanaktan yoksun olmasy nedeniyle kabul edilemez oldu?u" belirtilerek, ?u de?erlendirmelerde bulunuldu:
"Tutuklama kararlarynyn gerekçeleri dikkate alyndy?ynda, ba?vurucularyn suç i?lemi? olabileceklerinden ?üphelenilmesi için kuvvetli belirtiler bulunmady?y halde tutuklandyklary iddiasynyn yerinde olmady?y sonucuna varylmy?tyr. Somut olayda ba?vurucular, gözaltyna alynma ve ilk tutuklama kararyna kar?y tutuklama nedeni bulunmady?y ve kararlaryn gerekçelerinin yetersiz oldu?u iddiasyyla bireysel ba?vuruda bulunmu?lardyr. Ylk tutuklamaya ili?kin yargysal denetimde ki?inin bir suç i?lemi? olabilece?ine dair inandyrycy nedenlerin bulunup bulunmady?yyla ve özgürlükten yoksun byrakmanyn bu ba?lamda hukukili?iyle synyrly bir inceleme yapylmaktadyr. Bu kapsamda bir suçun i?lenmi? olabilece?ine ili?kin ciddi belirtilerin varly?y ilk tutma bakymyndan yeterli olabilir.
Somut olaydaki soru?turmanyn bu a?amasynda derece mahkemelerinin tutuklama ve itiraz üzerine verdikleri kararlaryn gerekçeleri incelendi?inde, kuvvetli suç ?üphesinin ve tutuklama nedenlerinin bulunmady?y söylenemez."
Üye Tercan, bu görü?e de katylmady.
-"Ayrymcylyk iddiasy dayanaksyz"-
Kararda, ba?vurucularyn, "örgüt oldu?u ifade edilen bir cemaate mensubiyetleri oldu?u söylenerek, kamuoyu önünde açykça ve tahkir kastyyla suçlandyklaryny, bir bütün olarak belli bir gruba yöneltilen nefret ve ötekile?tirme söylemi ile ayrymcylyk yasa?ynyn ihlal edildi?ini, bu sivil toplum organizasyonunun üyesi olduklary öne sürülerek, ayny nefret dilinin kendileri için de kullanyldy?yny, ayny nedenle meslekten atma ve uydurma soru?turmalar nedeniyle ayrymcylyk yasa?ynyn ihlal edildi?ini ileri sürdükleri" bildirildi.
Ancak ba?vurucularyn, ayrymcyly?a u?radyklary yönlü iddialaryny temellendirecek somut bulgu ve kanytlar ortaya koyamadyklary bildirilen kararda, "Ayrymcylyk yasa?y konusunda bir ihlalin olmady?ynyn açyk oldu?u anla?yldy?yndan, ba?vurunun bu kysmynyn 'açykça dayanaktan yoksun olmasy' sebebiyle kabul edilemez oldu?una karar verilmesi gerekir" denildi.
-"Hakim, ba?vurucular lehine de karar verdi"-
Kararda, ba?vurucularyn, tutuklama karary veren sulh ceza hakimlerinin, Anayasa'nyn 37. maddesinde düzenlenen "do?al hakim" ilkesine aykyry kurulduklary, tarafsyz ve ba?ymsyz olmadyklary iddiasyna ili?kin Adalet Bakanly?ynyn görü?ü özetlendi.
Buna göre Bakanlyk, do?al hakim ilkesinin, ki?iye ve somut duruma göre de?i?kenlik gösteren yargy yerlerinin, yani ola?anüstü yargy mercilerinin kurulmamasyny gerektirdi?ini bildirdi. "Uzmanla?ma ve uygulama birli?ini amaçlayarak, belirli koruma tedbirleri konusunda karar verecek hakimliklerin ülke genelinde soyut ve genel biçimde düzenlenmesinin, Anayasa'nyn 37. maddesine aykyryly?ynyn ileri sürülemeyece?ini" belirten Bakanlyk, sulh ceza hakimliklerinin ülke çapynda, koruma tedbirleri bakymyndan uzmanla?ma ve standardizasyon maksadyyla kuruldu?una dikkati çekti.
Konuya ili?kin kanunun yürürlü?e girmesinin ardyndan HSYK 1. Dairesi'nin kariyer, ehliyet ve liyakat gözeterek, o tarihte görev yapan hakimler arasynda atama yapty?yna i?aret eden Bakanlyk, ba?vuruya ili?kin olayda tutuklama karary veren hakimin, sulh ceza hakimlikleri kurulmadan önce de ayny yerde Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 250. maddesiyle görevli sulh ceza hakimlerinden biri oldu?unu belirtti.
Bakanlyk, "ba?ymsyzly?y ve tarafsyzly?y tarty?ylan hakimin, soru?turma makamynyn, 'Devletin gizli kalmasy gereken bilgilerini siyasal veya askeri casusluk amacyyla temin etme' suçundan da ba?vurucularyn tutuklanmasy talebini, bu suçu i?lediklerine dair tutuklanmayy gerektirir derecede yeterli delil bulunmady?y gerekçesiyle reddetti?ine" dikkati çekti.
Kararda da ba?vuru konusu olayda, ba?ymsyz ve tarafsyz olmadyklary iddia edilen sulh ceza hakimliklerinin, cumhuriyet savcysynyn taleplerini reddederek, ba?vurucular lehine de karar verdikleri bildirilerek, ?öyle denildi:
"Somut olayda, genel bir kanuni düzenlemeye dayanylarak ve HSYK tarafyndan yapylan atama sonucunda ilgili hakimlerin anylan görevleri yaptyklary anla?ylmaktadyr. Bu nedenle, gerçekli?i ve niteli?i kesin olarak tespit edilemeyen olgulardan, siyasi tarty?malarda ortaya konulan de?erlendirme ve yorumlardan hareketle ve bu tarty?malaryn arka planyny ve kamusal yarary göz ardy ederek, ba?vuruculara yönelik somut ön yargyly bir i?lem ve tutum gösterilmeksizin ilgili hakimliklerin siyasal veya ki?isel nedenlerle ba?ymsyz ve tarafsyz davranmadyklaryny kabul etmek mümkün de?ildir.
Açyklanan nedenlerle ba?vurucularyn do?al hakim, tarafsyz ve ba?ymsyz hakim ilkelerinin ihlali iddiasynyn 'açykça dayanaktan yoksun olmasy' nedeniyle kabul edilemez oldu?una karar verilmesi gerekir."
Kararda, üye Tercan'yn, bu görü?e katylmady?y bildirildi.
Yüksek mahkemenin kararynda, ba?vurucularyn, birçok talep ve itirazlarynyn savcylyk ve hakimlikçe kayda geçirilmedi?i, gözalty ve tutuklamaya kar?y ba?vurulmasy gereken hakimlerin ba?ymsyz ve tarafsyz oldu?unun söylenemeyece?ini, bu nedenle etkili ba?vuru hakkynyn ihlal edildi?ini öne sürdükleri kaydedildi.
Yddianyn "açykça dayanaktan yoksun olmasy nedeniyle kabul edilemez oldu?una karar verildi?i" bildirildi.
Üye Tercan, ço?unlu?un bu görü?üne de katylmady.
-"Suçun ma?duru konumunda olabilecek Ba?bakan..."-
Ba?vurucularyn, "ba?ta Ba?bakan olmak üzere en üst düzey kamu görevlileri, siyasetçiler ve basyn tarafyndan aylardyr her fyrsatta suçlu ilan edildikleri, sa?lyk kontrolleri syrasynda basyna te?hir edildikleri, örgüt olarak dillendirilen bir cemaate mensubiyetleri oldu?u söylenerek, kamuoyu önünde açykça tahkir kastyyla suçlanmalary nedeniyle masumiyet karinelerinin ihlal edildi?ini" savunduklary belirtilen kararda, bu iddialara ili?kin Bakanly?yn görü?ünde, ba?vurucularyn iddialarynyn yeterli, somut bilgi içermedi?ini ifade etti?i aktaryldy.
Avrupa Ynsan Haklary Sözle?mesi'nin 10. maddesindeki ifade özgürlü?ünün, bilgi alma ve verme özgürlü?ünü de içerdi?ine dikkat çekilen kararda, ?öyle denildi:
"Ba?vurucularyn tutuklanmalaryna karar verilen suçlarla ilgili 'isnadyn yapylmady?y a?amada', kendisinin ve aile fertlerinin dinlendi?i iddiasy nedeniyle suçun ma?duru konumunda olabilecek olan Ba?bakan, kamuoyunun da gündeminde olan siyasi tarty?malar kapsamynda, ba?vurucularyn isimleri zikredilmeksizin, genel olarak yasa dy?y/usulsüz dinlemelerle ilgili beyanda bulunmu?tur. Anylan tarihlerde gerçekle?en mahalli idareler seçimi öncesinde yo?un siyasi tarty?malaryn yapyldy?y ve bir kysym telefon/ortam dinlemelerinin internet üzerinden kamuoyuna aktaryldy?y bilinmektedir. Bu kapsamdaki tarty?malaryn güncel konulara ili?kin olmasy nedeniyle ortaya çykan kamusal yarar dikkate alyndy?ynda, Ba?bakanyn beyanlarynyn ba?lam ve ?artlary göz önüne alynmadan sadece görevinden hareketle de?erlendirilmesi mümkün de?ildir."
Kararda, ba?vurucularyn ayryca, en üst düzey kamu görevlileri, siyasetçiler ve basyn tarafyndan sürekli olarak, her fyrsatta suçlu ilan edildiklerini ileri sürdükleri ancak bu iddialaryny ki?i, zaman, yer ve içerik itibaryyla somutla?tyracak bilgi ve belge sunmadyklary belirtilerek, "masumiyet karinesinin ihlali" iddiasyna ili?kin ba?vurunun da "açykça dayanaktan yoksun olmasy nedeniyle kabul edilemez oldu?una karar verildi?i" bildirildi.
Kararda, üye Tercan'yn bu görü?e katylmady?y ifade edildi.
-Ba?vurucular hakkyndaki dava-
Ba?vurucular, Ystanbul Cumhuriyet Ba?savcyly?ynyn, Paralel Devlet Yapylanmasy'nyn, "takipsizlikle sonuçlanan "25 Aralyk soru?turmasy"nda usulsüzlükler yapty?y ve ?üphelilere kumpas kurdu?u" iddiasyyla 69 ki?i hakkynda açty?y davanyn sanyklary arasynda bulunuyor.
Paralel yapy-17/25 Aralyk (2013) yolsuzluk kumpasy man?etlerimiz
(06 Kasym 2015, 17:30)
HABERLE İLGİLİ ŞİKAYET, DÜZELTME GİBİ TALEPLERİNİZİ İLETMEK İÇİN TIKLAYIN
HABERLE BAĞLANTILI OLABİLECEK LİNKLER: