Yazar Etyen Mahçupyan, ´MYT krizi daha önce darbelerle deviremedikleri AK Parti iktidaryna ortak olma giri?imidir ve yary darbedir. Kriz kar?ysynda hükümetin atty?y adymlar, sadece kendi siyasi geçmi?ine de?il, Türkiye´nin demokratik gelece?ine de sahip çykmasy açysyndan çok önemlidir´ dedi.
![]() ![]() ![]() |
20.02.2012 12:30 MYT Müste?ary Hakan Fidan ve 4 ki?inin ?üpheli syfaty ile savcyly?a davet edilmesi Türkiye için dönüm noktasy oldu. Bu ça?ry ?imdiden yary darbe olarak kayytlara geçmeye aday görünüyor. Peki neden Hakan Fidan ve Emre Taner? Hedef neydi? Bu hafta Söyle?i-Yorum´da bu konuyu Etyen Mahçupyan ile konu?tuk. Hrant Davasy konusunda yazdy?y iki ele?tiri yazysy ile çokça tarty?ylan Mahçupyan, MYT krizini, daha önce seçimle, darbe ile yenemedikleri AK Parti´yi bürokrasi üzerinden iktidary ortakly?yna zorlama giri?imi oldu?unu söyledi. Uludere´nin bunun bir i?areti oldu?unu da söyleyen Mahçupyan, AK Parti-Cemaat gerilimi konusunda ise Cemaat sessiz kaldykça ?üphe artacaktyr. Cemaatin artyk siyasi sorumlulu?unun farkyna varmasy, bazy sözcüleri üzerinden ?effafla?masy gerekir dedi.
Türkiye MYT krizini konu?maya devam ediyor. Siz nasyl bakyyorsunuz?
Kriz görünürde hukuki bir olay olarak görünüyor. Ama bence siyasi yönü daha önemli. Çünkü sonuçlary siyasi. Hukuk burada bir araç. MYT´in KCK ve di?er yasady?y örgütlerle ili?kisinin olmasy çok syra dy?y de?il. Ama Hakan Fidan ve Emre Taner ikilisinin bir ?ekilde soru?turmaya konu edilmesi siyasi bir karardyr. Bu küçük ya da büyük bir aktörün siyaseten aldy?y bir karar ve geni? perspektifte AK Parti kar?ytly?ynyn, dar perspektifte de önümüzdeki dönem AK Parti´yi bir tür koalisyona zorlamanyn yollaryndan biri. Bu koalisyon siyasi partiler arasynda bir koalisyon olmayabilir. Bürokrasinin bir bölümüyle AK Parti arasynda bir koalisyondan söz ediyorum. Böyle bir amaca yönelik yapylmy? bir hamle idi. Bir tür yary darbedir bu giri?im.
Kimdi bu karary alan?
Ben bu savcynyn çok kritik bir pozisyonda oldu?unu dü?ünüyorum. Çünkü polisin ona getirdi?i bilgi ne olursa olsun, savcynyn aldy?y karar siyasi bir syçramayy ifade ediyor. MYT hakkynda soru?turma açylabilir, e?er ikna edici bilgiler varsa açylmalydyr da. MYT´in orta alt kademeleri için bu tür davalar açylabilir. Biz Uludere olayynda gördük ki, Hakan Fidan bile, MYT tarafyndan aldatylabilir durumda. Yani Uludere´de devlet içindeki güçler Fidan´y yanyltmy?lardyr. Ancak bu somut olayda MYT içindeki alt kadrodan birilerinin de?il Hakan Fidan´a hele hele Emre Taner´e dava açylyyorsa burada büyük bir syçramadan bahsetmemiz lazym. Y?te bu syçrama siyasi bir karardyr.
-BU KARARI ALMAK SYYASY KAPASYTE YSTER-
Kim alabilir böyle bir karary?
Savcy, bu karary verirken tek ba?yna my davrandy? Ben hiç sanmyyorum. Dany?ylan insan veya insanlar da tek kademeden olu?mayabilir. Di?er taraftan tersten bakty?ymda; e?er burada herkesin bahsetti?i gibi cemaat meselesi varsa, ben Gülen cemaatinin hiçbir ara noktasynyn böyle bir karary cemaat adyna alabilecek kapasitede oldu?unu dü?ünmüyorum. En üst makama çykty?ymyzda da Fethullah Gülen´in böyle bir karary zaten almayaca?yny dü?ünüyorum. Karary alan savcyya istedi?imiz kadar cemaatçi diyelim, etrafyndaki polislerin cemaatin parçasy oldu?unu söyleyelim eninde sonunda bu kararda cemaat dy?y faktör de muhtemelen bu i?in içindedir. Çünkü bu karar hükümeti bürokratik koalisyona zorlamayy hedefleyen, bir tür Ergenekonvari hamle. Bundan asyl yararlanacak olan da laik, milliyetçi kesimden gelen, önlerinin kapaly oldu?unu hisseden ve gören bazy odaklar olacaktyr. Bu odaklaryn yargy içinde halen var oldu?u tezi bana çok gerçekçi geliyor. Savcynyn nasyl bir ili?ki a?y içinde oldu?unu bilmiyoruz, ama savcynyn belirli bir ili?ki a?yndan ba?ymsyz olarak bu karary vermesi pek olasy gözükmüyor.
Cemaat neden veremez?
Bu kararyn maliyeti o kadar yüksek ki, cemaat içinde sorumluluk sahibi kimse buna cesaret edemez. Mesele sadece hükümetle kar?y kar?yya gelmek de?il. AKP´nin zayyflady?y ve bir tür koalisyona zorlandy?y bir noktada Gülen cemaatinin de bütün sosyokültürel yatyrymlary tehlike altyna girer. Öte yandan bu tespit, bu karary alanlaryn cemaatsel ba?ynyn olmayaca?yny anlamyna da gelmez. Ama e?er gerçek buysa, bu hamleye onay verenlerin epeyce dar baky?ly ve sy? bir yakla?ym sergilediklerini ima eder.
-BU SYYASY BYR ADIMDIR-
Hedef nedir bu kararda?
Burada iki hamle var. Bir MYT´in içinde KCK´yy destekleyenlerin oldu?u ve MYT´in temiz olmady?yny temel alyyor ki bu ´masum´, desteklenmesi gereken bir hamle. Ykincisi ise ilkinden hareketle Fidan-Taner´in siyaseten suçlanmasy. Ykisini birbirinden ayyrmak gerekiyor. Çünkü ikinci hamle AK Parti´nin Kürt sorununda izledi?i stratejiyi hedef alyyor. Aslynda hedef AK Parti. AK Parti bugün onu siyaseten yenemeyenlerin, sandykta yenemeyenlerin, darbe giri?imleri ile indiremeyenlerin açyk hedefi. Son ara?tyrmalarda yüzde 54 deste?i var. Bundan sonraki süreçte AK Parti´nin oylary muhalefetin yapaca?y iyi muhalefetle dü?meyecek. AK Parti´nin bundan sonraki oylaryny AK Parti´nin iyi ya da kötü kararlary belirleyecek. Yani AK Parti´nin rakibi AK Parti´nin siyasi kararlary olacak. Nitekim Kürt meselesinde daha farkly davranabilseydi, bu oran daha yukaryya çykabilirdi. Çünkü bir ba?ka ara?tyrmada halkyn yüzde 64´ü PKK ile görü?meyi tasvip ediyor. Bu gerçe?i görenler AK Parti´yi iktidardan uzakla?tyrmanyn ya da iktidaryna ortak olmanyn yolunun AK Parti´nin Kürt meselesini çözememesinden geçti?ini gördüler. Fidan olayynyn hedefi de Kürt meselesini daha da çözümsüz hale getirmek, AK Parti´yi de bu çözümsüz yola sokmak...
-HÜKÜMET GELECE?E SAHYP ÇIKTI-
Fidan, Taner bu yüzden mi hedef?
Evet. Sonuçta onlar bu meselenin müzakere ile çözülmesi yollaryny arayan hükümetin görevlendirdi?i insanlar. Bunlar sembol isimler. E?er hükümet bu darbe giri?imine sessiz kalsaydy Türkiye´de pek çok ?ey tersine dönebilirdi.
Hükümet do?ru adymlar my atty?
AK Parti, Fidan´a sahip çykmakla ve di?er görevden almalarla geriye dönük de?il, ileriye dönük büyük bir adym atmy?tyr. Kürt siyaseti ile konu?mayy mümkün kylacak ve çözüm iradesini sahiplenen bir hamle yapyyor ?u anda. Önemli olan bu. AK Parti Türkiye´ye ve dünyaya Ben görü?me kanalyny açyk byrakyyorum, ben bunu kullanaca?ym ve bunun aktörlerine de sahip çykyyorum demi? oldu. Hükümetin bu kararyndan sonra önemli nokta BDP´nin buna ne kadar sahip çykaca?y.
BDP sahip çykabilir mi sizce?
BDP, ?u anda kendini zorda hissediyor. PKK baskysy altynda. PKK ise çözümsüzlük üzerinden kendi çözümünü dayatmak istiyor. Bu yüzden hükümet ne kadar çözümsüzlük üretirse o kadar memnun olur. Ama ?u anda AK Parti çözümü zorlayan bir pozisyonda. Adalet Bakany Sadullah Ergin´in gerekirse yine görü?ürüz açyklamasynda bunu gördük. E?er BDP, hükümetten gelen bu tür açyklamalara bile sahip çykamazsa o zaman tek aktörlü çözüm arayy?yna Türkiye devam edecektir. Bu durumda bu muhalefet, bu BDP, bu Kürt siyasi hareketi kar?ysynda AK Parti´ye de söyleyecek lafymyz olmuyor. Esas olay bu. AK Parti´ye destek vermek zorundayyz. Silahsyz, bary?çy çözüm aryyoruz. Ama ayny AK Parti´nin KCK´da synyry a?ty?yny söylüyoruz. AK Parti´ye kar?y ´onu de?il ?unu yap´ diyecek ba?ka muhatap bir aktör de yok. Bu da hem AK Parti´ye büyük bir yük getiriyor, hem de toplumsal olarak bizim ne kadar zayyf oldu?umuzu gösteriyor. Bu açydan bakyldy?ynda BDP´nin önüne bir kez daha siyaset fyrsaty geldi. Kullanmak BDP´nin elinde.
-´Katil Devlet´ slogany hataydy-
Hrant üzerine yazdy?ynyz iki yazy çok tarty?yldy. Neden?
Dink olayynda esas hata ?u: AK Parti´nin devlet oldu?u sanyldy. Ki Uludere böyle olmady?yny gösterdi. Hâlâ içerinde direnç var. Bir taraftan da devlet kar?ysynda zayyf olan ama kendisini devletin sahibi gibi göstermeye çaly?an kyrylgan bir AK Parti var. Dink Davasy´nda bu gerçek görülmedi.
Nasyl yani?
Bu davada iki yol izlenebilirdi. Ylkinde katil devlet demekle ba?tan AK Parti´ye mesafe alan bir tavyr sergilemi? oluyorsunuz. O zaman AK Parti´nin Hyrant davasyna mesafe almasyna neden olursunuz. E?er katil devlet yerine Hrant´yn öldürülmesinin asyl gerekçesi AK Parti´yi bitirmek deseydiniz; davada AK Parti´yi yanynyza çekerdiniz. Burada gene AK Parti do?ru davranmayabilirdi. Ama o zaman ele?tirmek daha do?ru olurdu ve o zaman bunun Yslami kesimde de kar?yly?y olurdu. Ama öyle olmady. Geni? bir çevre olarak ele alyndy?ynda Hrant´yn arkada?lary ilkini tercih ettiler. Bunun arkasynda da eski sol refleks var. Tabii benim gibi birçok insan da bu hatanyn bir parçasy... Seyirci kaldy?ymyz için...
-Ergenekon ile PKK arasynda ´do?al i?birli?i´ var-
BDP´ye gelmeden önce AK Parti neden müzakerelerden güvenlikçi bir stratejiye geçti?
Bu tercihin iki nedeni var. Birincisi AK Parti´nin sorunun PKK´yla görü?me yoluyla çözülemeyece?ine ikna olmasy veya buna ikna edilmesi. Ykinci ve daha önemlisi ise AK Parti´nin bu kanaate gelmesine neden olan Kürt siyaseti. Çünkü çözümü asyl isteyenler, bunu hak edenler, bunun bedelini ödeyenler Kürtler... PKK ise, masada çykacak hiçbir çözüme razy olmayaca?yna dair bir intibayy aslynda bütün Türkiye´ye verdi. Müzakere demek muhtemel kar?ylykly tavizlerle ortak bir çözümde bulu?maya hazyr olmak demektir.
PKK neden bundan kaçty?
Muhtemelen verece?i tavizlerin kendisini zayyflataca?yny dü?ündü. Ki öyle olmasy da kaçynylmaz. Kürt kesiminde siyasetin demokratikle?mesi sonucunda kendi a?yrly?ynyn azalaca?yny dü?ünmü? olabilir. Bunun anlamy ?u: Hükümet ne yaparsa yapsyn çözemeyece?i bir Kürt meselesi ile kar?y kar?yya demektir. O zaman ?u soruyu sorabiliriz: Hükümetin ne yaparsa yapsyn çözemeyece?i bir Kürt meselesi kimin menfaatine?
Kimin?
Genellersek Ergenekon´un menfaatine. Burada do?al olarak Ergenekon´la PKK arasynda bir i?birli?i, yön birli?i ortaya çykyyor demektir. Bu tablo AK Parti´nin tasvip etmesek de, neden güvenlikçi bir politikaya yöneldi?ini gösteriyor. Bu açydan hükümetin Hakan Fidan´a sahip çykmasynyn siyasete sahip çykmak oldu?unu Kürt siyasi hareketinin de görmesi gerekiyor. Bundan sonra Kürt tarafynyn üzerinde daha büyük bir sorumluluk var. KCK operasyonlaryna kar?y çykanlaryn, hükümetin müzakere ve görü?melere sahip çykma tavryna sahip çykmalary gerekiyor.
-Uludere hükümete kar?y yapylan bir operasyondu-
Uludere´de MYT´in ve AK Parti´nin aldatyldy?yny söylediniz.
Uludere olayy göstere göstere gelen kasytly bir olay. O yolun daha bir gün önce kullanylmy? olmasy, PKK´nyn ise o güzergahy kullanmamasy, arazinin düzlü?ü, kaça?a gidenlerin korucu köyü olmasy, karakolun bunlary izlemesi, giderken gelirken ve mallary yüklerken Heronlar tarafyndan görülmeleri, yollarynyn kesilmesi, i?aret fi?e?i atylmasy vs. Burada kesinlikle kasyt var. Yani asker ve MYT içindeki birileri hem Hakan Fidan´y hem de hükümeti yanyltty. AK Parti´nin Kürt sorununu halledemeyece?i, AK Parti´nin ancak bürokrasiyle i?birli?i yaparsa ayakta kalabilece?ini söyleyen bir mesaj bu.
Hükümet neden sahip çykty bu kadar?
Hükümet böyle bir darbe yiyece?ini hayal edemedi. AK Parti´nin ?öyle kötü bir aly?kanly?y var; ´Cumhuriyeti´ hala tanymyyorlar. Bu devletin nasyl direnebilece?ini hayal edemiyorlar. Sünni Müslüman kesimde çok yaygyn olan bir anlayy?la, belirli iyi insanlary kurumlaryn ba?yna getirerek o kurumlara hakim olduklaryny sanyyorlar. Ama öyle de?il. Bu olayda bir kere daha bu mesaj verildi AK Partiye.
Devlet içinde bürokratik yapy hala güçlü yani?
Evet. O grup daha önce darbeyi denedi, Kylyçdaro?lu operasyonu ile seçimde yenmeyi denedi. Baktylar olmuyor, AK Parti oyunu artyryyor, bu kez AK Partiyi Kürt meselesi üzerinden vurmaya, geriletmeye çaly?yyorlar. Uludere budur. ?imdiki hedefleri de bürokrasi üzerinden iktidara ortak olmaya çaly?mak. MYT krizi de budur. E?er AK Parti Uludere´de daha cesur olsaydy muhtemelen MYT krizi olmazdy... Ama hükümetin Uludere´deki zayyfly?y, diz çökertilebilece?i intibayny uyandyrdy ve bu fyrsat kullanyldy.
-Cemaat siyasi sorumlulu?unun farkyna varmaly-
MYT krizi ile AK Parti-Cemaat çaty?masy gündeme geldi. Siz nasyl bakyyorsunuz?
Bu gerilimin kayna?y aslynda Osmanly´ya kadar gider. Osmanly´da siyaset yapmanyn yolu dinsel kanallar. Yki büyük gelenek görüyoruz: Birisi tarikatlaryn getirdi?i bir kariyer. Milli Görü? biraz bunun devamy gibi. Di?eri de tekke ve zaviyelerin getirdi?i bir gelenek ki Gülen cemaati de bunun devamy gibi. Aradaki fark tekke ve zaviyelerin çok daha kentli, elit bir kesimden olmasy. Kültürü, ahlaky ön plana çykaran, Baty´yla daha uyumlu, yatay bir i?birli?ini temel alan bir tür kurumsalla?ma. Bugün Türkiye´de hem böyle sosyokültürel bir yapy var, hem de AK Parti gibi Milli Görü?´ten gelen, tarikatlaryn yerelden merkeze uzanan çizgisini andyran bir ba?ka gelenek var.
Ortaklyklary yok mu?
Ykisi de ayny dertten muzdarip, ikisi de ayny Türkiye´yi istiyorlar. Hedefler, amaçlar ayny ama kültürel yapyya girdi?iniz zaman birbirlerine pek benzemeyen insan gruplaryndan bahsediyor olabiliriz. Bugünkü siyasi zemine geldi?imizde ise burada kendili?inden bir i?birli?inin oldu?unun altyny çizmek lazym. AK Parti iktidary ile birlikte vesayet kurumlary olan asker, yargy, polis ve MYT´te önemli de?i?imler oldu. Askeri vesayet geriledi. Yargyda reform yapyldy. Polis ve MYT içindeki mafyöz yapylar temizlendi. Buralara yeni insanlar geldi. Buraya gelen insanlar beli bir kültürel koda sahip oldular. Gülen cemaatine üye olan ki?iler de do?al olarak girdiler.
Cemaat bugün siyasi bir aktör müdür?
Gülen cemaatinin siyasi sorumlulu?unun farkyna vararak bunu ta?yyacak insanlary üretmesi ve ?effaf biçimde topluma sunmasy gerekiyor. Aksi halde son krizde oldu?u gibi ola?an ?üpheli hale gelir. Bu cemaatin kullanylma olasyly?yny da arttyryyor. Böyle bir te?ebbüs kar?ysynda da olayy kontrol etmeleri son derece zor oldu?u gibi, bunun nereye varaca?yny denetleyemezler ve maliyetini de ödemek zorunda kalyrlar.
?effafla?ma meselesinde kimler aktör olabilir?
Bunun yanyty bize dü?mez. Sonuç olarak bu cemaatin içinde hem Fethullah Gülen´in onayyny almy?, hem de a?a?ydan kabul gören, gerçekten temsil yetene?inin oldu?u dü?ünülen birtakym sözcülerin, muhtemelen de?i?ik alanlarda farkly sözcülerin olmasy gere?i açyk...
-POLYS-YARGI KAPALI SYSTEMY RAHATSIZ EDYCY-
Cemaatin siyasi sorumlulu?u ne demek?
?u anda cemaat her ne kadar kendisini siyasetten uzak tutup, hizmetle me?gul olmaya çaly?yrsa çaly?syn, ister istemez kendi içindeki insanlaryn veya cemaat üzerinden davranan cemaat dy?y insanlaryn eylemleri yüzünden cemaate siyasi misyon, siyasi hedefler tercihler yükleniyor. Siz ne kadar sessiz kalsanyz da bu üzerinize yapy?yyor. Bunlaryn bazylary ho?unuza gider, bazylary gitmeyebilir. Ama kullanyma açyk duruma geliyorsunuz. Y?te bunu önlemenin yolu içlerinden bazy sözcüler seçerek onlary kamusalla?tyrmalarydyr. Bu ayny zamanda cemaati ?effafla?tyracaktyr da. Bu ki?i Fethullah Gülen de?il tabi ki. Mesela Hakan Fidan olayyna nasyl baktyklaryny birileri açyklamalydyr çünkü toplum bunu duymak istiyor. MYT´in içindeki pislikler temizlensin önermesine kimse kar?y çykamaz, ama ikinci hamleye yani Fidan ve Taner´in ?üpheli diye sorgulanmalaryna ne diyorlar bilmiyoruz. Ne var ki sessizlik onlary zan altynda byrakyyor, çünkü siz konu?mady?ynyz sürece ba?kalary sizin üzerinizden spekülasyon yaparak o bo?lu?u dolduruyor.
Yargy içinde bir otonomla?ma görüyor musunuz?
Somut olayda Adli kolluk sisteminin olmamasy, terör yasasynyn bu ?ekliyle var olmasy ve özel yetkili mahkemeler birlikte kendine has bir dünya olu?turuyor. Polisin üretti?i delillerle dosya savcynyn önüne gidiyor ve bunun üzerinden soru?turma ve tutuklama yapylabiliyor. ?u andaki sykynty polis ile yargy arasynda organik kapaly devre bir sistem kurulmu? olmasy. Burada siyasi kullanyma açyk ve kötü niyetli kullanyma imkan veren bir zemin var. Bu devamy mümkün olmayan bir durum ve de sonuçta AK Parti´nin ta?yyamayaca?y kadar a?yr bir yük. KCK operasyonlary söz konusu yükü ortaya koydu, çünkü hukuki gibi gözüken ama kolayca siyasi olabilen tasarruflara neden oldu. ( Murat Aksoy / Yeni?afak)
(20 ?ubat 2012, 12:30)
HABERLE İLGİLİ ŞİKAYET, DÜZELTME GİBİ TALEPLERİNİZİ İLETMEK İÇİN TIKLAYIN
HABERLE BAĞLANTILI OLABİLECEK LİNKLER:
MYT BA?KAN VE GÖREVLYLERYNYN YFADEYE ÇA?RILMASI KRYZYYLE YLGYLY MAN?ETLERYMYZ
MYT darbesi kovu?turulur mu?
Osman Can: Soru?turma hukuksuz, MYT yasasy görmezden gelindi
Ba?savcylyk: Ystihbaratçylar suç i?ledi
Cemaat-MYT çaty?masy my ya?anyyor?
Hükümet sivil darbeyi engelledi
KCK savcysy görevden alyndy
MYT kanunu Per?embe çykyyor
MYT´çilere yakalama karary
MYT müste?ary Fidan hedefte
Odatv-Aydynlyk-Ysrail´in hedefi: Fidan
´Mesaja mesaj´ ses kaydy