Anayasa Mahkemesi anayasa de?i?iklikleri paketinin bazy maddelerini kysmen iptal etti, kalan maddeler referanduma gidecek. Kysmi iptaller oybirli?iyle gerçekle?ti. Ne CHP´nin istedi?i oldu ne de hükümetin. Mahkeme ?ekil yönünden iptal istemini reddetti. Bu da mahkemenin esasa girdi?ini gösteriyor. Anayasa Mahkemesi´ne cumhurba?kanynyn hukukçular dy?ynda da üye seçmesine izin veren de?i?iklik bölümü (de?i?iklik maddesindeki ilgili cümle) iptal edildi. HSYK´ya üye seçen yüksek yargy kurumlarynyn sadece bir adayy seçmesini getiren cümle de iptal edildi. Di?er bir deyi?le Anayasa Mahkemesi ve HSYK´ya yüksek yargynyn üye seçimini kysytlamak isteyen hükümetin istedi?i gerçekle?memi? oldu. Bu kurumlara üye seçiminde yüksek yargynyn a?yrly?y devam edecek. AK Parti karara sert tepki gösterdi.
![]() ![]() ![]() |
FLA?!!! Anayasa Mahkemesi bekleneni yapty: Yptal!
Anayasa Mahkemesi anayasa de?i?iklikleri paketinin bazy maddelerini kysmen iptal etti, kalan maddeler referanduma gidecek. Kysmi iptaller oybirli?iyle gerçekle?ti. Ne CHP´nin istedi?i oldu ne de hükümetin. Mahkeme ?ekil yönünden iptal istemini reddetti. Bu da mahkemenin esasa girdi?ini gösteriyor. Anayasa Mahkemesi´ne cumhurba?kanynyn hukukçular dy?ynda da üye seçmesine izin veren de?i?iklik bölümü (de?i?iklik maddesindeki ilgili cümle) iptal edildi. HSYK´ya üye seçen yüksek yargy kurumlarynyn sadece bir adayy seçmesini getiren cümle de iptal edildi. Di?er bir deyi?le Anayasa Mahkemesi ve HSYK´ya yüksek yargynyn üye seçimini kysytlamak isteyen hükümetin istedi?i gerçekle?memi? oldu. Bu kurumlara üye seçiminde yüksek yargynyn a?yrly?y devam edecek. AK Parti karara sert tepki gösterdi.
Anayasa Mahkemesi anayasa de?i?iklikleri paketinin bazy maddelerini kysmen iptal etti, kalan maddeler referanduma gidecek. Kysmi iptaller oybirli?iyle gerçekle?ti. Ne CHP´nin istedi?i oldu ne de hükümetin. Anayasa Mahkemesi´ne cumhurba?kanynyn hukukçular dy?ynda da üye seçmesine izin veren de?i?iklik bölümü (de?i?iklik maddesindeki ilgili cümle) iptal edildi. HSYK´ya üye seçen yüksek yargy kurumlarynyn sadece bir adayy seçmesini getiren cümle de iptal edildi.Mahkeme Ba?kany Kylyç´yn kritik cümleleri aynen ?öyle idi: Ba?vuran davacylaryn bu anayasa paketinin tamynyn ?ekil yönünden iptali iddialary tamamen reddedilmi?tir. Ancak anayasa paketinin anayasanyn 4 maddesi kapsamyndaki 8. 14.16.19.22 25 ve 26 maddelerinin incelenmesine oy çoklu?u ile karar verilmi?. Kanunun 16. Maddesi ile Yargytay Dany?tay Askeri Yargytay Sayy?tay YÖK ve Baro Ba?kanlarynyn Anayasa Mahkemesi´ne her üyenin bir aday için oy kullanabilece?ine ili?kin ibare iptal edildi. Cumhurba?kanynyn HSYK üyeleri ile üst kademe üyelerine ili?in ´Yhtisas ve bilim dallary ile ile üst kademe yöneticileri´ hukuk dallary ve avukatlar arasyndan seçim devam edecektir.Yargytay Dany?tay hakim ve savcylarynyn ancak bir aday için oy kullanabilecekleri ibaresi iptal edilmi?tir.Yürürlü?ü durdurma ile ilgili kararlar reddedilmi?tir.Yargytay Dany?tay ve Yargytay için üye seçiyor idi. Anayasa paketinde tek bir üye için oy kullanma hakky getirilirken bu kaldyryldy ve 3 aday için oy kullanma hakky getirildi.
Anayasa Mahkemesi yine yetkisini a?ty, ancak paket reform niteli?inde
Türkiye 12 Eylül 2010´da referanduma gidiyor. Anayasa Mahkemesi, reform paketinin iptali için açylan davayy dün reddetti. Ancak, Yüksek Mahkeme ?ekil yönünden bakaca?yny açyklady?y halde paketi ´esas´a girerek inceledi ve bazy maddelerin içeri?ine müdahale etti. Yüksek yargyya üye seçiminde demokratikle?meyi öngören seçim usulündeki de?i?iklikleri engelledi. Anayasa Mahkemesi, referanduma sunulan anayasa de?i?ikli?i paketine ili?kin CHP´nin açty?y davayy karara ba?lady. CHP´nin anayasa de?i?ikli?i paketinin tümünün iptali talebini reddeden Mahkeme, bazy maddeler yönünden Anayasa´nyn açyk hükmünü çi?neyerek esas denetimi yapty. Anayasa de?i?ikli?i paketinin iptal talebini oyçoklu?uyla ´de?i?tirilemez nitelikteki maddelerin de?i?tirilmesi´ kapsamyna alan Mahkeme, davanyn esasyna girdi. Yüksek Mahkeme, paketin, Anayasa Mahkemesi ve Hakimler ve Savcylar Yüksek Kurulu´na (HSYK) üye seçimini düzenleyen bazy hükümlerini Anayasa´ya aykyry buldu. Cumhurba?kany´nyn HSYK´ya yalnyzca hukukçu akademisyenler ve avukatlar arasyndan seçim yapabilece?ini belirtti. Yptal kararyna ra?men pakette yargyya ili?kin düzenlemelerin bütünlü?ü bozulmady. Anayasa Mahkemesi´nin karary sonrasy HSYK´nyn üye sayysy 22´ye yükselecek. Kurul´un ço?unlu?unu hakimler olu?turacak. Anayasa Mahkemesi´nin üye sayysy da 17´ye çykacak. 3 üyenin seçimini Meclis yapacak. Anayasa paketi, maddelerin kysmen iptal edilen bölümleri dy?ynda 12 Eylül´de referanduma götürülecek.
Mahkeme tarihinde ilk kez gizli toplandy
Anayasa Mahkemesi Raportörü Ali Ryza Çoban, CHP´nin ba?vurusunun iptali yönünde görü? belirtmi? ve bu rapor hafta ba?ynda üyelere da?ytylmy?ty. Raporu inceleyen Mahkeme heyeti, son üç günü yo?un bir çaly?mayla geçirdi. Mahkeme, tarihinde görülmemi? ?ekilde gizli olarak dün toplandy. 9,5 saatlik müzakere maratonunun ardyndan Ba?kan Ha?im Kylyç, karary açyklady. Mahkeme, anayasa paketinin tamamynyn ?ekil yönünden iptali talebini reddetti. Anayasa paketinin 8, 14, 16, 19, 22, 25, 26´ncy maddelerinin bazy bölümlerinin incelenmesine oyçoklu?uyla karar verdi.
AYM ve HSYK´ya yüksek yargynyn üye seçim kysytlamalary iptal edildi
Anayasa Mahkemesi ve HSYK´ya üye seçilmesini düzenleyen maddede üye seçecek Yargytay, Dany?tay, Askeri Yargytay, Askeri Yüksek Ydare Mahkemesi, Sayy?tay, YÖK ve Baro ba?kanlarynyn gönderecekleri üyeler için yapacaklary seçimlerde ´her üyenin ancak bir aday için oy kullanabilmesine ili?kin ibare´ iptal edildi. Mahkeme, HSYK konusunda da benzer bir karar verdi. Yptal edilen hükme göre, HSYK´ya üye seçecek Dany?tay, Yargytay, Adalet Akademisi ile adli ve idari yargy hakim ve savcylary her aday için ayry ayry oy verebilecek. Yargytay ve Dany?tay´da demokratik olmady?y için ele?tirilen seçim sistemi, adli ve idari yargy hakimleri ile Adalet Akademisi´nin seçimlerine de yansyyacak. Buna göre, 7 üye seçecek adli yargy hakimleri 7 kez, 3 aday seçecek idari yargy hakimleri 3 kez sandyk ba?yna gidecek. Yargytay ve Dany?tay´da zaman zaman krize dönü?en seçimlerin adli ve idari yargyda krize dönü?me riskini beraberinde getirdi.
Cumhurba?kanynyn üye seçim havuz daraltyldy
Mahkeme, Cumhurba?kany´nyn HSYK´ya iktisat siyasal bilim dallaryyla üst kademe yöneticileri arasyndan üye seçmesine ili?kin ibarelerin de iptaline karar verdi. Maddenin yeni haline göre, Cumhurba?kany HSYK´ya 4 üyeyi hukukçu akademisyenler ile avukatlar arasyndan do?rudan seçebilecek. Anayasa Mahkemesi ve HSYK´nyn asyl maddelerinde iptal edilen ibarelerin geçici maddelerdeki yollamalary da iptal edildi. Mahkeme, yürürlü?ün durdurulmasyna ili?kin istemi de oybirli?iyle reddetti. Ha?im Kylyç, Mahkeme´nin kararyna ili?kin açyklamasyny, Rahatlykla 26 maddede referanduma götürülebilir nitelikte. Bu sonuçlaryn ülkemiz için, milletimiz için hayyrly olmasyny diliyorum. diyerek bitirdi. Mahkeme Ba?kany, esas incelemesinin içtihada dönü?üp dönü?medi?i sorusuna, Bugün itibaryyla böyle bir ?ey oldu ama yaryn ne olur onu bilemeyiz. cevabyny verdi.
Milleti adam yerine koyan yok: 100´e yakyn reddi hakim talebi ´halk´ yetkili de?il diye kabul edilmedi.. Ha?im Kylyç: Talepleri ciddiye almadym!..
Kantarcyo?lu için reddi hakim talebi kabul edilmedi
Ha?im Kylyç, Fulya Kantarcyo?lu hakkynda ihsas-y rey nedeniyle reddi hakim talebinde bulunuldu?unun hatyrlatylmasy üzerine, reddi hakim talebinde bulunanlaryn yetkili olmadyklary için oybirli?i ile reddedildi?ini vurgulady. Kylyç, soru?turma açylmasy talebiyle ilgili ise, Ben ba?kanlyk yetkime dayanarak ciddi bulmady?ymdan dolayy bunlary i?leme koymadym. ?eklinde konu?tu.
HSYK´dan hükümete kin dolu sözler
Ba?kanvekili Kadir Özbek ?ahsi dü?üncelerini açyklady. Hükümet temsilcileri için timsah gözya?y döküyorlar dedi HSYK Ba?kanvekili Kadir Özbek, Anayasa Mahkemesi´nin dün açyklady?y karary için, Benim bekledi?im gibi olmady. Beklentilerime cevap vermedi. De?i?en bir ?ey olmady?yny dü?ünüyorum dedi. Özbek ?unlary söyledi: Kuvvetler ayryly?y ilkesinin ihlal edilmemesini istiyorduk. De?i?en bir ?ey olmady?yny dü?ünüyorum. Y?i esasyna girildi?ine dair ?ikayetleri var. Y?in esasyna girildiyse daha esasly bir iptal çykmasy gerekirdi. Sanki iptal ediliyormu? gibi bir tavyr sergilenip iptal edilmedi. Yazyk oldu diyorum. Yazyk oldu ifadesi için ilerleyen zamanlarda sizlere daha detayly açyklamalarda bulunaca?ym. Bakanly?yn çok etkin ba?lantylary devam etmektedir. Bugünkü sistemden çok daha ileri giden ba?lantylara yol açacaktyr. Umuyorum ki halkymyz ülkemizin gelece?i için bilinçli ?ekilde hareket edecektir. Tümüyle halka oynanyyor. Yargyyy kötüleyerek bir takym ifadelerde bulunuyordu. Oysa bu ne reformdur, ne yargynyn ne de halkyn çekti?i sykyntylary giderecek bir düzenlemedir. Bu sadece te?kilatyn yapysyny de?i?tirecek bir düzenlemedir. Timsah gözya?lary diye bir ?ey var. Ben dün ak?am onu izledim. Hükümet kanadynyn temsilcilerinin gözlerinin içi gülüyordu.
´Mahkemenin karary hukuki de?il siyasi´
Anayasa Mahkemesi´nden saat 20.00´de kararyn açyklanaca?ynyn duyurulmasynyn ardyndan TBMM´de de hareketli saatler ya?andy. TBMM Genel Kurulu´nda çaly?malara saat 20.00´de bir saat ara verildi. Milletvekilleri, kulislerde yer alan televizyonlaryn önünde koltuklary syra haline getirdi ve karary bekledi. Anayasa Mahkemesi Ba?kany Ha?im Kylyç´yn açyklamasy ise milletvekilleri arasynda farkly yorumlara sebep oldu. Bu arada hem AK Partili hem de CHP´li vekiller karar kar?ysynda iki farkly tavyr sergiledi. Bazy vekiller, kararyn kendi lehlerine oldu?unu savunurken bazylary da olumsuz oldu?u görü?ündeydi. Anayasa Mahkemesi´nin, anayasa de?i?ikli?i paketi ile ilgili karary CHP´de de kafalary kary?tyrdy. CHP´nin hukukçu milletvekilleri kararda ikiye bölündü. Bazy vekiller, söz konusu iki maddenin iptal edildi?ini ve referanduma gitmeyece?ini savunurken, bir bölümü itiraz edilen maddelerin dü?medi?ini ifade etti. Anayasa Mahkemesi´nin (AYM) ´esasa´ girerek verdi?i kritik karar, hukukçulardan tepki gördü. Mahkemenin esasa girmesini ´TBMM´nin yetkisini gasp´ olarak niteleyen hukukçular, referandum yolunun açylmasyny ise olumlu olarak de?erlendirdi. Görü?ler ?öyle:
Doç. Dr. Yüksel Metin (Anayasa hukukçusu): Anayasa Mahkemesi vermi? oldu?u karar ile yine açyk bir ?ekilde Anayasa´yy ihlal etti. Görevi olmady?y halde ´?ekil yönünden´ deyip esastan incelemeye aldy. Verilen karar ileriki zamanlarda yapylacak anayasa de?i?ikliklerini engellemek isteyenlere referans olma niteli?ini ta?yyor. Yptal kararyna gerekçe olarak Anayasa´nyn 4. maddesinde yer alan ´de?i?tirilmez ve de?i?tirilmesi dahi teklif edilemez´ maddeleri gösteriyor. Ancak hukukçular dy?ynda Anayasa Mahkemesi´ne bir üyenin atanmasy, nasyl oluyor da hukuk devletine aykyry diye gösterilebiliyor?
Cahit Özkan (Hukukçular Derne?i Ba?kany): Mahkeme her ne kadar anayasa çerçevesinde kalma görüntüsü verdiyse de verilen karar me?ru de?ildir. Anayasa´ya aykyrydyr. Mahkeme daha önce oldu?u gibi yine ?ekilden girip esastan çykty. Türkiye´de yargy vesayetinin devam etti?ini gösteren bir karardyr.
Tarhan Erdem (Siyaset bilimci): Anayasa Mahkemesi ?ekil bakymyndan de?il esas bakymdan karar vermi?tir. Buna hakky yoktur. Düzenleme kanuni olmamy?tyr. Mahkemenin verdi?i karar tamamen siyasidir. Her iki maddedeki ´1 oy´ düzenlemesi hangi gerekçeyle iptal edilmi?tir? Düzenleme HSYK ve Anayasa Mahkemesi üye seçiminde seçimi yapacaklara, aday sayysy kadar de?il yalnyzca bir oy verme hakky tanyyordu. Bu usul pek çok yerde kullanyyor. Mutlaka 3 oy verecek diye bir kural yoktur. ´Bir oy düzenlemesi´ Anayasa´ya aykyry olmady?y gibi benim bildi?im kadaryyla sadece bir tercih meselesidir. Nerede yazyyor Anayasa Mahkemesi´nin üye seçimi Anayasa´ya aykyrydyr diye? Anayasa Mahkemesi yetki gasby yapmamy?, Meclis´in yetkisine el koymu?tur. Bir mahkemenin üyelerinin seçili? yöntemi nasyl Anayasa´ya aykyry olur? Bu durumdan Türkiye´yi kurtarmak lazym. Hükümet seçim karary almaly. Bunu gerekçeleriyle halka anlatarak bütün bir Anayasa de?i?ikli?ini gündeme getirmelidir.
Mahkeme yanly? yapty ama paket bu haliyle de ciddi bir reformdur
Adalet Bakany Sadullah Ergin, Anayasa Mahkemesi sürecinin tamamlandy?yny, bundan sonra sözün millette oldu?unu belirtti. Bakan Ergin, ´Milletin referandumda pakete ´evet´ diyece?ini dü?ünüyorum.´ diye konu?tu. TBMM´de gazetecilerin sorularyny cevaplayan Bakan, Anayasa de?i?ikli?i, bu haliyle de 1982 Anayasasy üzerinde çok ciddi reform özelli?ini korumaktadyr. de?erlendirmesinde bulundu. Sadullah Ergin, Anayasa Mahkemesi´nin esasa ili?kin karar vermesini ele?tirdi. Bu tavryn hem Parlamento yetkisine müdahale hem de Anayasa´nyn 148. maddesini ihlal oldu?unu vurgulayan Ergin, Mahkemenin ´?u kelime olsun mu olmasyn my?´ deme hakky yok. Y?in esasyna girmek suretiyle yanly? yapmy?tyr. diye konu?tu. Paketin hem demokratik haklar hem de yargynyn ba?ymsyzly?y ve tarafsyzly?yny sa?layacak düzenlemeler içerdi?ine i?aret eden Ergin, Tüm halkymyzy 12 Eylül´de sandy?a gitmeye ve bu pakete onay vermeye davet ediyorum. ça?rysynda bulundu. Adalet Bakany, paketten herhangi bir maddenin çykmady?yny, sadece madde içerisinden belli cümlelerin çekilip alyndy?yny anlatty. Ardyndan, Egemenli?in sahibi olan milletin önüne sandyk gelecek. Oradan çykacak karar ba?ymyzyn üstündedir. En büyük hakem millettir, onun kararyna saygy duyaca?yz. ifadelerini kullandy. Kararda iptal edilen maddenin bulunmady?yny kaydeden Ergin, ´ba?kala?tyrylan´ maddelerin oldu?unu söyledi. Yki maddenin referandum dy?y kalyp kalmady?yna ili?kin soruya da, ´Olur mu öyle ?ey? Yki madde niye referandum dy?y kalsyn.´ kar?yly?yny verdi. Maddenin içerisinde cümleler çyktyktan sonra maddenin de komple dü?tü?ü yönünde iddialaryn sorulmasy üzerine, ´Bu iddialary tarty?mam bile.´ dedi. Ergin, gazetecilerin, ´MHP´nin seçim ça?rysy oldu.´ sözlerine ise ´?u anda referandum var, seçim yok.´ cevabyny verdi.
Karar kimseyi memnun etmedi
AK Parti Grup Ba?kan Vekili Bekir Bozda?: Anayasa Mahkemesi´nin kararyna en sert tepki AK Parti´den geldi. AK Parti Grup Ba?kan Vekili Bekir Bozda?, karara ili?kin olarak, Anayasa Mahkemesi korudu?unu iddia etti?i hukuk devleti anlayy?yny kendi ayaklary altyna almy?tyr. Mahkeme bu kararyyla yasama, yürütme ve milli iradeye kar?y artyk ´Anayasa benim´ diyor. Mahkemenin kimi üyelerinin kendi dünya görü?lerine uygunluk denetimi yaptyklary bir karardyr. Siyasi ve ideolojik bir karar verildi. tepkisi verdi.
MHP: Paketi millet iptal edecektir
MHP Grup Ba?kan Vekili Oktay Vural, Ha?im Kylyç´yn açyklady?y karary, Bu konudaki görü?lerimizi Parlamento´da dile getirmi?tik. Duru?umuz açyk ve net. Herkesin uzla?ty?y anayasayy yapmak gerekir, onun için böyle bir uzla?ma olmadan çykan bir anayasa de?i?ikli?i söz konusu. Yn?allah millet tamamyny iptal eder. Uzla?mayla çykmady?y için bu anayasa de?i?ikli?ine kar?yyyz. diye de?erlendirdi. MHP Grup Ba?kan Vekili Mehmet ?andyr da, Y? millete kalmy?tyr. Gere?ini millet yapacaktyr, hiç endi?e etmeye gerek yok. ifadelerini kullandy.
CHP üzgün: Ystedi?imiz olmady
CHP´nin hukukçu milletvekili ?ahin Mengü, Anayasa Mahkemesi´nin kararyny, CHP´nin istedi?i tam olmady. Söz konusu iki madde iptal edilmedi. ?eklinde yorumlady. Mengü ile bir di?er CHP´li Ahmet Ersin görü? ayryly?y ya?ady. Yki vekil, kameralar kar?ysynda tarty?ty. Mengü kararyn olumsuz oldu?unu belirtirken, Ersin olumlu oldu?unu savundu. CHP Grup Ba?kan Vekili M. Akif Hamzaçebi ise, Endi?eleri gideren bir karar de?il, bizi tatmin etmedi. ?ikayetinde bulundu.
YARSAV karardan rahatsyz
YARSAV Ba?kany Emine Ülker Tarhan, Anayasa Mahkemesi´nin kararynyn beklentilerini kar?ylamady?yny söyledi. Tarhan, Karar, beklentimizi kar?ylamyyor. Bizim görü?lerimiz belli. De?i?ikli?in, Anayasa´ya aykyry oldu?unu dü?ünüyorduk. Ve iptal edilece?ini umuyorduk. Güçler birli?ine aykyrylyk devam ediyor. HSYK´nyn yapysyndaki de?i?iklikle adalet bakany ve müste?ary kilit rol oynuyor. Bu kabul edilemez. Umutsuz de?iliz. Daha önümüzde referandum süreci var. YARSAV olarak bizim mücadelemiz sürecek. dedi.
Raportör, ´Esasa girilemez´ demi?ti
Anayasa Mahkemesi Raportörü Yrd. Doç. Dr. Ali Ryza Çoban, raporunda mahkemenin ´esas´a giremeyece?ini belirtmi?ti. Anayasa´nyn 148. maddesine göre buna yetkisinin olmady?yny kaydetmi?ti. Çoban ayryca, paketin henüz yasala?mady?yny ve bu süreç tamamlanmady?y için de iptal edilemeyece?ini vurgulamy?ty. 148. MADDE ?ÖYLE: Anayasa Mahkemesi, kanunlaryn, kanun hükmünde kararnamelerin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Yçtüzü?ü´nün Anayasa´ya ?ekil ve esas bakymlaryndan uygunlu?unu denetler. Anayasa de?i?ikliklerini ise sadece ?ekil bakymyndan inceler ve denetler. ( Zaman)
Ve Ha?im Kylyç gerekçeyi açyklady!
Fikret Bila, Milliyet gazetesinden yazdy... Anayasa Mahkemesi haftalardyr merakla beklenen kararyny dün verdi ve anayasa de?i?ikli?i paketinin bazy maddelerini kysmen iptal etti. Yüksek Mahkeme, Hakimler ve Savcylar Yüksek Kurulu ile Anayasa Mahkemesi´ne üye adayy seçimine ili?kin bazy hükümleri iptal etti. Kararyn açyklanmasynyn ardyndan Anayasa Mahkemesi Ba?kany Ha?im Kylyç´la konu?ma olana?y buldum. Kylyç, bazy ifadelerin iptal edilmesinin genel gerekçesini ?öyle açyklady: ?Gerekçeli karary kysa sürede yazmaya çaly?aca?yz. O zaman durum daha net anla?ylyr. ?u kadaryny söyleyebilirim ki, iptal etti?imiz ifadeler, Anayasa´nyn de?i?tirilmesi teklif edilemez maddeleri arasynda olan 2. maddesindeki demokratik hukuk devleti ilkelerine aykyry bulundu. Mahkeme, Anayasa de?i?ikli?indeki bu düzenlemelerin, devletin temel düzeniyle ilgili oldu?una karar verdi. Demokratik hukuk devleti ilkesini, devletin temel düzenini zayyflatycy düzenlemeler olarak görüldü. Bu karara göre, Cumhurba?kany tarafyndan Anayasa Mahkemesi´ne ve HSYK´ya atanacak adaylaryn kurumlary tarafyndan belirlenmesi a?amasynda her üyenin ancak bir adaya oy verece?i hükmü demokratik hukuk devleti ilkesiyle ba?da?maz bulundu. Örne?in 11 bin hakim, 7´si adli 3´ü idari olmak üzere 10 üye seçecek. 11 bin hakimden her birinin ancak bir adaya oy vermesi öngörülüyordu. Bu yüksek yargy kurullary için de geçerliydi. Bu hüküm iptal edildi. Buna göre 11 bin hakim, adaylar arasynda 10 ki?iyi i?aretleyecek. Keza Yargytay, Dany?tay, Sayy?tay, YÖK gibi kurumlarda ayny amaçla yapylacak seçimlerde de 3 isim i?aretlenerek adaylar belirlenecek.?
Esasa girme tarty?masy
Kylyç´a, Anayasa Mahkemesi´nin anayasa de?i?ikliklerini sadece ?ekil yönünden denetleyece?i, esasa giremeyece?i yönündeki ele?tirileri anymsatty?ymda ?u de?erlendirmeyi yapty: ?Tabii bu konu önce heyette ele alyndy ve oylandy. Oy çoklu?uyla, Anayasa´nyn 4. maddesinde yer alan de?i?tirilmesi teklif edilemez hükmü üzerinden gidilerek, içeri?e girilebilece?i oy çoklu?uyla kabul edildi. Çünkü düzenlemeler devletin temel düzeniyle ilgili görüldü. Bu karar verildikten sonra düzenlemelerin içeri?i incelendi. Anayasa Mahkemesi önüne gelen her konuya göre bu hususu ayryca inceleyip karara ba?lyyor. Bu kez de öyle oldu.?
Ba?kan Kylyç da esasa girilmesine kar?y çykty
Anayasa Mahkemesi Ba?kany Ha?im Kylyç, anayasa de?i?ikliklerinde sadece ?ekil denetimi yapylabilece?i, esasa girilemeyece?i görü?ünde. Anayasa´nyn 148. maddesinde yapylacak ?ekli denetim hususlarynyn tek tek sayyldy?y, bu nedenle de esasa girilmemesi gerekti?ini savunuyor. Kylyç´yn bu görü?ü daha önceki kararlarda azynlyk görü?ü olarak yansymy?ty. Kylyç bu görü?üne uygun olarak dünkü oturumda da esasa girilmesine kar?y oy kullandy. Bazy Anayasa Mahkemesi üyeleri de Kylyç´a katyldy ancak azynlykta kaldylar. Kylyç´a bu görü?ünü anymsattyktan sonra iptal kararlarynyn nasyl oy birli?iyle alyndy?yny sordu?umda ?u yanyty verdi: ?Siz kar?y oy kullansanyz da heyet, içeri?i inceleme karary verdikten sonra ayry bir süreç ba?lar. Yçeri?e girildikten sonra aykyrylyk konulary ayryca ele alynyr. O zaman siz de iptal yönünde oy kullanabilirsiniz.?
Vatanda?yn reddi hakim talep yetkisi yok!
Kylyç, Anayasa Mahkemesi üyesi Fulya Kantarcyo?lu´nun ihsas-y reyde bulundu?u ve bu nedenle davadan çekilmesine ili?kin yapylan ba?vurularla ilgili soruma ise ?u yanyty verdi: ?Fulya Hanym´la ilgili vatanda?lardan gelen reddi hakim talepleri vardy. Sadece Fulya Hanym´la ilgili de?il Osman Paksüt´le, benimle ilgili talepler de vardy. Biz bu talepleri de?erlendirdik ve oyladyk. Oy birli?iyle reddettik. Vatanda?laryn reddi hakim talebinde bulunmalary yetkisinin olmady?yna hükmettik.? Kylyç, Anayasa Mahkemesi´ne yapylan suç duyurularyyla ilgili olarak nasyl bir i?lem yaptyklary yönündeki sorumu da ?öyle yanytlady: ?Suç duyurularyny de?erlendirme konusunda Ba?kan olarak benim yetkim var. Ben bu suç duyurularyny inceledim ve ciddi bulmadym. Bu nedenle de i?leme koymadym.? Anayasa Mahkemesi´nin dünkü oturumu 9,5 saat sürdü. Heyet uzun ve hareketli tarty?malar yapty. Kylyç, konunun önemini bildiklerini bu nedenle, aralyksyz çaly?maya karar verdiklerini ve yemek arasy dahi vermeden çaly?tyklaryny söyledi. ( Milliyet)
Y?te referandumda oylanacak maddeler satyrba?laryyla
Anayasa mahkemesinin kararyndan sonra 12 Eylül´de halk oyuna sunulacak konular ?u ?ekilde...
Çocuklar, ya?lylar, özürlüler, harp ve vazife ?ehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için alynacak tedbirler e?itlik ilkesine aykyry sayylmaz.
Herkes, kendisiyle ilgili ki?isel verilerin korunmasyny isteyebilir.
Yurt dy?yna çyky? hakim kararyna synyrlanyr.
Her çocuk, korunma ve bakymdan yararlanma, yüksek yararyna açykça aykyry olmadykça, ana ve babasyyla ki?isel ve do?rudan ili?ki kurma ve sürdürme hakkyna sahiptir. Devlet, her türlü istismara ve ?iddete kar?y çocuklary koruyucu tedbirleri alyr.
Ayny zamanda ve ayny i? kolunda birden fazla sendikaya üye olunamaz yasa?y kalkyyor.
Memurlar ve di?er kamu görevlileri toplu sözle?me yapabilecek, memurlar disiplin cezalaryny yargyya ta?yyabilecek.
Partisinin kapatylmasyna neden olan milletvekilinin milletvekilli?inin sona ermesi uygulamasy kalkyyor.
Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine ba?vurma hakkyna sahiptir.
Meclis Ba?kany görev süresi ilk seçimde iki yyl olacak.
YA? kararlaryna kar?y yargy yolu açylacak.
Adalet hizmetleri ile savcylaryn idari görevleri yönünden Adalet Bakanly?ynca denetlenecek.
Askeri yargy, devletin güvenli?ine, anayasal düzene kar?y suçlara ait davalara bakamayacak.
Anayasa Mahkemesi onyedi üyeden olu?acak, TBMM üye seçebilecek, üyeleri 12 yyl için seçilecek. Anayasa Mahkemesi´ne bireysel ba?vuru yapylabilecek, iki bölüm ve Genel Kurul halinde çaly?acak. Siyasi parti kapatma ile Yüce Divan yargylamalaryna Genel Kurul bakacak.
Askeri Yargytay ile AYYM´in kurulu?u, i?leyi?i, yargylama usulleri, mensuplarynyn disiplin ve özlük i?leri mahkemelerin ba?ymsyzly?y ve hakimlik teminaty esaslaryna göre kanunla düzenlenir.
HSYK, 22 asyl ve 12 yedek üyeden olu?acak, Ba?kany Adalet Bakany olacak, Müste?ary do?al üye olacak. Birinci synyf hakim ve savcylar ile idari yargy hakim ve savcylary da Kurul´da görev yapacak.
Ekonomik ve Sosyal Konsey Anayasa´ya girdi.
12 Eylül dönemi yöneticilerinin dokunulmazlyk zyrhy kalkyyor.
Y?te referandumda oylanacak maddeler tam olarak içerikleriyle
Eylül´de halk oylamasyna sunulacak 5982 sayyly ?Türkiye Cumhuriyeti Anayasasynyn Bazy Maddelerinde De?i?iklik Yapylmasy Hakkynda Kanun?, Anayasa Mahkemesi ve HSYK´nyn yeniden yapylandyrylmasy, Meclis Ba?kany, Genelkurmay Ba?kany, Kuvvet Komutanlary ve Jandarma Genel Komutany´nyn Yüce Divanda yargylanmasy, memurlara toplu sözle?me hakky verilmesi gibi birçok yeni düzenlemeyi içeriyor. Anayasa Mahkemesi, Anayasa de?i?ikli?ine ili?kin kanunun Anayasa Mahkemesi ve HSYK´ya aday üye belirlemek için yapylacak seçimlerde ?her üye veya hakim/savcynyn bir adaya oy verebilece?ine? ili?kin hükümlerini iptal etmi?ti. Yüksek mahkeme ayryca, HSYK´ya ?iktisat ve siyaset bilim dallary? ile ?üst kademe yöneticileri? arasyndan üye seçiminin de iptaline karar vermi?ti. Anayasa Mahkemesi Ba?kany Ha?im Kylyç, dün karary açyklarken, Anayasa de?i?ikli?ine ili?kin paketin referanduma götürülmesinde sakynca olup olmady?y yönündeki bir soruya, ?Bir sykynty yok, rahatlykla 26 madde de referanduma götürülebilir nitelikte? yanytyny vermi?ti. Anayasa mahkemesinin kararyndan sonra 12 Eylül´de halk oyuna sunulacak konularyn tam içerikleri ?u ?ekilde...
5982 sayyly ?Türkiye Cumhuriyeti Anayasasynyn Bazy Maddelerinde De?i?iklik Yapylmasy Hakkynda Kanun?a göre, kadyn-erkek e?itli?i konusunda alynacak tedbirler, Anayasanyn e?itlik ilkesine aykyry olarak yorumlanamayacak.
Çocuklar, ya?lylar ve özürlüler ile harp ve vazife ?ehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için alynacak tedbirler e?itlik ilkesine aykyry sayylmayacak.
Herkes kendisi ile ilgili ki?isel verilerin korunmasyny isteme hakkyna sahip olacak. Bu hak, ki?inin kendisiyle ilgili ki?isel veriler hakkynda bilgilendirme, bu verilere eri?me, bunlaryn düzeltilmesini veya silinmesini talep etme ve amaçlary do?rultusunda kullanylyp kullanylmady?yny ö?renmeyi de kapsayacak. Ki?isel veriler ancak kanunda öngörülen hallerde veya ki?inin açyk ryzasy ile i?lenebilecek.
Yurt dy?yna çykma hürriyeti ancak suç soru?turmasy veya kovu?turmasy nedeniyle ve hakim kararyyla synyrlandyrabilecek.
Her çocuk, korunma ve bakymdan yararlanma, yüksek yararyna açykça aykyry olmadykça ana ve babasy ile ki?isel ve do?rudan ili?ki kurma ve sürdürme hakkyna sahip olacak. Devlet, her türlü istismara kar?y çocuklary koruyucu tedbirleri alacak.
TOPLU SÖZLE?ME HAKKI
Ayny i? kolunda birden fazla sendikaya üye olunabilecek. Memurlara ve di?er kamu görevlilerine toplu sözle?me yapma hakky tanynacak. Toplu sözle?me yapylmasy syrasynda uyu?mazlyk çykmasy halinde, taraflar Kamu Görevlileri Kuruluna ba?vurabilecek. Kurul kararlary, kesin ve toplu sözle?me hükmünde olacak. Toplu sözle?me emeklilere de yansytylacak.
Greve katylan i?çilerin ve sendikanyn kasytly veya kusurlu hareketleri sonucu grev uygulanan i? yerinde neden olduklary maddi zarardan sendika sorumlu tutulamayacak. Siyasi amaçly grev ve lokavt, dayany?ma grevi ve lokavty, genel grev ve lokavt, i? yeri i?gali, i? yava?latma, verim dü?ürme ve di?er direni?lere ili?kin yasaklar kaldyrylacak.
?Kamu Denetçili?i Kurumu? (ombudsmanlyk) olu?turulacak. Kurum, TBMM Ba?kanly?yna ba?ly olarak kurulacak ve idarenin i?leyi?i ile ilgili ?ikayetleri inceleyecek. Kamu ba?denetçisi TBMM tarafyndan gizli oyla ve 4 yyl için seçilecek.
Milletvekilli?inin dü?ürülmesi uygulamasy kaldyrylacak. TBMM Ba?kanlyk Divany 2. dönem sonuna kadar görev yapacak.
YÜKSEK ASKERY ?URA KARARLARI
Yüksek Askeri ?uranyn (YA?) terfi i?lemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayyrma hariç her türlü ili?ik kesme kararlaryna kar?y yargy yolu açylacak. Ydari yargy, idari eylem ve i?lemlerin hukuka uygunlu?unun denetimi ile synyrly olacak, ?yerindelik denetimi? yapylamayacak.
Memurlara verilen uyarma ve kynama cezalary yargy denetimine açylacak.
Adalet hizmetleri ile savcylaryn idari görevleri yönünden Adalet Bakanly?ynca denetimi, adalet müfetti?leri ile hakim ve savcy mesle?inden olan iç denetçiler; ara?tyrma, inceleme ve soru?turma i?lemleri ise adalet müfetti?lerince yapylacak.
ASKERY YARGI
Askeri yargynyn görev alany yeniden belirlenecek. Askeri yargy, askeri mahkemeler ve disiplin mahkemeleri tarafyndan yürütülecek. Askeri mahkemeler, asker ki?iler tarafyndan i?lenen askeri suçlar ile bunlaryn asker ki?iler aleyhine veya askerlik hizmet ve görevleriyle ilgili olarak i?ledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevli olacak.
Devletin güvenli?ine, anayasal düzene ve düzenin i?leyi?ine kar?y suçlara ait davalar, her durumda adliye mahkemelerinde görülecek.
Siviller, sava? hali dy?ynda askeri mahkemelerde yargylanamayacak.
ANAYASA MAHKEMESYNYN YAPISI
Anayasa Mahkemesi yeniden yapylandyrylacak. Halen 11 asyl 4 yedek üyeli Anayasa Mahkemesi, 17 asyl üyeden olu?acak. TBMM, 2 üyeyi, Sayy?tay Genel Kurulunun gösterdi?i 3´er aday arasyndan, 1 üyeyi ise baro ba?kanlarynyn avukatlar arasyndan gösterece?i 3 aday arasyndan gizli oyla seçecek.
Cumhurba?kany, 3 üyeyi Yargytay, 2 üyeyi Dany?tay, 1 üyeyi Askeri Yargytay, 1 üyeyi Askeri Yüksek Ydare Mahkemesince gösterilecek 3´er aday içinden; en az ikisi hukukçu olmak üzere 3 üyeyi ise YÖK´ün kendi üyesi olmayan yüksek ö?retim kurumlary ö?retim üyeleri arasyndan gösterece?i 3´er aday içinden seçecek.
Cumhurba?kany, 4 üyeyi de serbest avukatlar, 1. synyf hakim ve savcylar ile en az 5 yyl raportörlük yapmy? Anayasa Mahkemesi raportörleri arasyndan belirleyecek. Anayasa Mahkemesi iki bölüm ve Genel Kurul halinde çaly?acak.
Bölümler, ba?kanvekilinin ba?kanly?ynda 4 üyenin katylymyyla toplanacak. Genel Kurul ise mahkeme ba?kanynyn veya ba?kanyn belirleyece?i ba?kanvekilinin ba?kanly?ynda en az 12 üye ile toplanacak. Bölümler ve genel kurul, kararlaryny salt ço?unluk ile alacak.
Siyasi partilere ili?kin dava ve ba?vurulara, iptal ve itiraz davalary ile Yüce Divan syfatyyla yürütülecek yargylamalara, Genel Kurul bakacak.
Anayasa Mahkemesi, Anayasa de?i?ikli?inde iptale, siyasi partilerin kapatylmasyna ya da devlet yardymyndan yoksun byrakylmasyna karar verilebilmesi için toplantyya katylan üyelerin üçte iki oy çoklu?uyla karar alacak.
?ekil bozuklu?una dayaly iptal davalary, Anayasa Mahkemesince öncelikle incelenip karara ba?lanacak.
Anayasa Mahkemesi, Yüce Divan syfatyyla bakty?y davalar dy?ynda kalan i?leri, dosya üzerinden inceleyecek. Ancak, bireysel ba?vurularda duru?ma yapylmasyna karar verilebilecek. Mahkeme, gerekli gördü?ü hallerde sözlü açyklamalaryny dinlemek üzere ilgilileri ve konu üzerinde bilgisi olanlary ça?yrabilecek, siyasi partilerin kapatylmasyna ili?kin davalarda, Yargytay Cumhuriyet Ba?savcysyndan sonra kapatylmasy istenen siyasi partinin genel ba?kanly?ynyn veya tayin edece?i bir vekilin savunmasyny dinleyecek.
Anayasa Mahkemesi üyeleri arasyndan gizli oyla ve üye tamsayysynyn salt ço?unlu?u ile 4 yyl için bir ba?kan ve iki ba?kanvekili seçilecek. Görev süresi bitenler yeniden seçilebilecek.
Anayasa Mahkemesi üyeleri 12 yyl için seçilecek. Bir ki?i 2 defa üyeli?e seçilemeyecek. 12 yyldan önce ya? synyryny dolduran üye emekliye ayrylacak.
Anayasa Mahkemesinin mevcut yedek üyeleri ?asyl üye? syfatyny kazanacak.
Anayasa Mahkemesine ki?isel ba?vuru yapylabilecek.
YÜCE DYVAN
Meclis Ba?kany, Genelkurmay Ba?kany, kuvvet komutanlary ile Jandarma Genel Komutany da görevleriyle ilgili suçlardan dolayy Yüce Divanda yargylanacak. Yüce Divan kararlaryna kar?y yeniden inceleme ba?vurusu yapylabilecek. Genel Kurulun yeniden inceleme sonucu verdi?i kararlar kesin olacak.
Askeri Yargytay ve Askeri Yüksek Ydare Mahkemesi üyeleri için ?hakimlik teminaty? geçerli olacak.
HSYK´NIN YAPISI
Hakimler ve Savcylar Yüksek Kurulu (HSYK) yeniden yapylandyrylacak. HSYK´nyn halen 7 olan üye sayysy 22´ye, 5 olan yedek üye sayysy ise 12´ye çykarylacak. HSYK, 3 daire halinde çaly?acak.
HSYK´nyn Ba?kany, Adalet Bakany olmaya devam edecek. Adalet Bakanly?y Müste?arynyn Kurulda yer almasy uygulamasy da sürecek. Kurulun, 4 asyl üyesi, yüksek ö?retim kurumlarynyn hukuk dallarynda görev yapan ö?retim üyeleri ile avukatlar arasyndan Cumhurba?kanynca; 3 asyl ve 3 yedek üyesi, Yargytay üyeleri arasyndan Yargytay Genel Kurulunca; 2 asyl ve 2 yedek üyesi, Dany?tay üyeleri arasyndan Dany?tay Genel Kurulunca; 1 asyl ve 1 yedek üyesi, Türkiye Adalet Akademisi Genel Kurulunca kendi üyeleri arasyndan; 7 asyl ve 4 yedek üyesi, birinci synyf olup, birinci synyfa ayrylmayy gerektiren nitelikleri yitirmemi? adli yargy hakim ve savcylary arasyndan adli yargy hakim ve savcylarynca; 3 asyl ve 2 yedek üyesi idari yargy hakim ve savcylary arasyndan idari yargy hakim ve savcylarynca dört yyl için seçilecek. Süresi biten üyeler yeniden seçilebilecek. Kurul üyeli?i seçimi, üyelerin görev süresinin dolmasyndan önceki 60 gün içinde yapylacak.
Kurulun ?meslekten çykarma? cezasyna ili?kin kararlaryna itiraz yolu getirilecek. Kurulun di?er kararlaryna kar?y yargy mercilerine ba?vurulamayacak.
HSYK´nyn mevcut asyl ve yedek üyelerinin görevleri, seçildikleri sürenin sonuna kadar devam edecek.
GEÇYCY 15. MADDE
?Ekonomik ve Sosyal Konsey? Anayasa kapsamyna alynacak.
12 Eylül dönemindeki Milli Güvenlik Konseyi üyeleri ile bu dönemde kurulan hükümetler ve Dany?ma Meclisi´nde görev alanlaryn yargylanmasyny önleyen geçici 15. madde yürürlükten kaldyryldy.
Anayasa de?i?ikli?i halkoyuna sunulurken tümüyle oylanacak. ( Hürriyet)
Hangi üyenin oyu ne oldu?
09 Temmuz 2010: Anayasa Mahkemesi´nin kararyny verirken üyelerin hangi yönde oy kullandyklary da netle?meye ba?lady. Anayasa Mahkemesi´nin paketin esastan incelenmesine 4´e kar?y 7 üyenin oyuyla karar verdi?i ortaya çykty. Anayasa Mahkemesi, CHP´nin ?ekil aykyryly?y oldu?u gerekçesiyle paketin tümüyle iptal edilmesine yönelik ba?vurusunu oybirli?i ile reddetti. CHP, paketin ?ekil açysyndan aykyry oldu?unu ve tümüyle iptal edilmesi gerekti?ini savunmu?tu.
4 üye ´inceleyemeyiz´ dedi
Mahkeme, paketteki bazy maddelerin de?i?tirilemez maddelere aykyry oldu?una ili?kin talebi incelemeye aldy. Ha?im Kylyç ile üyeler Engin Yyldyrym, Ahmet Akyalçyn ve Nuri Necipo?lu, Mahkeme´nin sadece ?ekil denetimi yapabilece?ini esas denetimi yapamayaca?yny savundu. 4 üye, yasala?ma sürecinin tamamlanmady?yny, bu nedenle paketin incelenemeyece?ini de savundu.
2 üye sonucu belirledi
Ba?kanvekili Osman Paksüt ile üyeler Fulya Kantarcyo?lu, Zehra Perkta?, Mehmet Erten ve ?evket Apalak ise ise Anayasa Mahkemesi ve HSYK ile ilgili maddelerin tümüyle iptal edilmesini istedi. Oylamanyn sonucunu ise Serdar Özgüldür ile Serruh Kaleli belirledi. Özgüldür ve Kaleli, maddelerini tümünün iptal edilmesine kar?y çykarak maddeler içinde bazy cümlelerin iptal edilmesini istedi. 5 oyla 2 oyun birle?mesi neticesinde 4´e kar?y 7 oyla maddelerdeki cümlelerin iptali istemine geçildi. Maddeler tek tek incelenerek hangi cümlelerin iptal edilip edilmeyece?i kararla?tyryldy. Anayasa Mahkemesi ve HSYK´ye üye seçiminde sadece tek aday oy verilmesine ili?kin düzenlemenin 9´a 2 oyla iptal edildi?i ö?renildi.
Paksüt´ün ´U´ dönü?ü: Meclis bile müdahale edemez demi?ti
Anayasa Mahkemesi Ba?kanvekili Osman Paksüt, Anayasa paketi referandumda kabul edilmemesine ra?men paketin iptal edilmesi gerekti?ini savundu. Paksüt, 2007 yylynda verdi?i kararda ise referanduma giden paket üzerinde Meclis´in bile de?i?iklik yapamayaca?yny savunmu?tu. Paksüt, 2007´de Cumhurba?kany´nyn halkyn seçmesine ili?kin Anayasa de?i?ikli?ine ili?kin iptal istemine yazdy?y muhalefet ?erhinde referandumun önemine dikkat çekmi?ti. Paksüt, Dava konusu olayda, Meclis´in iradesi 5678 Sayyly Yasa ile ortaya konmu?, Cumhurba?kany ise bu yasayy, halkoyuna sunulmak üzere Resmi Gazete´de yayymlatarak yetkisi içindeki i?lemi yapmy?tyr. Anayasa de?i?ikli?ine ili?kin kanunu kabul ederek yürürlü?e koymak ise halka byrakylmy?tyr dedi. Paksüt, TBMM´nin bile referanduma sunulan Anayasa de?i?ikli?i üzerinde de?i?iklik yapamayaca?yny savunurken, Anayasa de?i?ikli?inin yürürlü?e girmesi için TBMM´nin iradesinin yany syra halk iradesinin de ayny noktada tecellisi gerekli görülmü? ise halk iradesinin ortaya çykmasynyn beklenmesi gerekir. Buna kar?ylyk, Anayasa de?i?ikli?ini yürürlü?e koyucu iradenin (halk iradesinin) olu?masy a?amasynda oylama konusunun de?i?tirilmesi, hukuk güvenli?ine, dolayysyyla evrensel hukuk ilkelerine ve Anayasa´nyn 2. maddesinde belirtilen hukuk devleti ilkesine aykyry bir i?lemdir ?erhi dü?mü?tü. (Bugün)
(07 Temmuz 2010), son güncel.: (09 Temmuz 2010)
HABERLE İLGİLİ ŞİKAYET, DÜZELTME GİBİ TALEPLERİNİZİ İLETMEK İÇİN TIKLAYIN
HABERLE BAĞLANTILI OLABİLECEK LİNKLER:
Anayasa Mahkemesinin olasy iptal kararyna yönelik man?etlerimiz